?>

Birinci Dünya Savaşı'nın tarihi belleği Devlet Arşivlerinde korunuyor

Birinci Dünya Savaşı'na ait çok özel belgeler, Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanlığı Devlet Arşivleri Başkanlığında özenle muhafaza ediliyor. Saklanan belgelerde, savaşa ve bu dönemin toplumsal olaylarına dair önemli bilgiler yer alıyor.

Genel - 6 yıl önce

ANKARA (AA) - YILDIZ NEVİN GÜNDOĞMUŞ - Osmanlıların "Harb-i Umumi" Avrupalıların "Büyük Savaş" ve "Dünya Savaşı" adını verdikleri Birinci Dünya Savaşı'na ait çok özel belgeler, Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanlığı Devlet Arşivleri Başkanlığında özenle korunuyor.

AA muhabirinin Devlet Arşivleri Başkanlığındaki belgelerden derlediği bilgilere göre, Osmanlı arşivlerinde saklanan belgelerde, 1914-1918 tarihleri arasındaki savaşa ve bu dönemin toplumsal olaylarına dair önemli bilgiler yer alıyor.

Bu belgeler arasındaki Viyana Sefiri Hilmi Paşa'nın telgrafında, Avusturya-Macaristan veliahdının öldürülmesinin ardından Avrupa'da başlayan savaşa ilişkin, veliahdın Bosna'da öldürülmesinden Sırbistan'ın sorumlu tutulduğu, Avusturya-Macaristan'ın Sırbistan'a 48 saatlik bir süre vermeyi kararlaştırdığı ve sessiz bir şekilde savaş hazırlıklarına devam edildiği, söz konusu olayın Viyana borsasında büyük düşüşlere neden olduğu anlatılıyor.

Ayrıca Osmanlı Devleti'nin savaşa katılım sürecine ilişkin önemli tarihi belgeler de arşivlerde saklanıyor.

Bunlar arasında bulunan 3 Ağustos 1914 tarihli bir belgede, ordu hakkında yayın yasağı verildiği bilgisi dikkati çekiyor. Söz konusu belgede savaş sebebiyle günlük ya da haftalık gazetelerde, gerek ordunun durumu gerekse askeri personel hakkında haber yapılmasının kesinlikle yasaklandığı, aksine bir hareketin "vatana ihanet suçu" sayılacağı ve böyle haber yapan gazetelerin, bir daha hiçbir ad altında yayınına izin verilmeyeceği aktarılıyor.

Gayrimüslimlere 30 altın karşılığı askerlik

Ayrıca Osmanlı ordusundaki hazırlıkların anlatıldığı belgeler içinde, Müslim ve gayrimüslim bütün Osmanlı tebaasından 1869-1882 tarihleri arası doğumluların, fiilen askerlik hizmetine tabi oldukları ve davet edilmeyi beklemeden askerlik şubelerine başvurmaları gerektiğine dair belge ile gayrimüslim Osmanlı vatandaşlarından seferberlik çerçevesinde, ihtiyat askeri olarak silah altına çağrılanların, bedelini nakdi olarak ödemek koşuluyla, otuz altın karşılığında askerlikten muaf tutulabileceklerine dair kanun metni de bulunuyor.

Yine 7 Ağustos 1914 tarihinden itibaren gazete ve dergilerde harp haberleri ile ilgili olmak üzere sansür uygulanacağı hakkında ilan ile ordudaki teçhizat-gıda ikmali gibi konuların yer aldığı belgeler de tarihe ışık tutuyor.

Suud Emiri'nden Osmanlı'ya "emrindeyiz" telgrafı

Silahlı tarafsızlık ilan eden hükümetin, bütün ordular ve müstahkem mevkilerin silahlandırılması için 10 Ağustos 2014'teki seferberlik ilanı ve devam eden savaşa Osmanlı Devleti’nin katılımı durumunda, bölgedeki tüm kabilelerle hükümetin emrinde olacaklarına dair Suud Emiri Suud bin Reşid'in imzalı telgrafı da Birinci Dünya Savaşı'na dair önemli belgeler arasında yer alıyor.

Karadeniz'deki Rus limanlarına yapılan baskından bir süre sonra Meclis-i Vükela kararıyla savaş ilan eden Osmanlı Devleti'nin, Kasım 1914 tarihli kararı ve dünya Müslümanların desteğini sağlamak üzere yayımladığı cihat fetvası da arşivlerde muhafaza ediliyor.

Ayrıca cephelere dair haberler ve savaşın seyrine ilişkin yayınlanan resmi tebliğler, ülkeler arasındaki iş birlikleri, Çanakkale Zaferi'nin yansımaları; ithamlar, tebrikler ve yardımlar, belgelerde önemli yer tutuyor.

Belgelerdeki bilgilerden yansıyan, toplumsal düzeni korumak ve kollamak amaçlı tedbirler, ihanetlerin cezalandırılması gibi hususlar, savaşın arka planını gösterirken, şehit ailelerinin mektupları ile Fransa ve Rusya tarafından Osmanlı esirlerine ve şehit ailelerine yapılan kötü muameleler de dikkati çekiyor.

Haftanın Öne Çıkanları

Kolon kanseri hastalarına 'torbanızı takın, denize girin' önerisi

2018-07-26 19:32 - Sağlık

Gazze şehitlerini toprağa verdi

2018-07-21 21:42 - Dünya

Yunanistan yangın faciasının şokunu yaşıyor

2018-07-25 17:32 - Dünya

Trabzonspor'dan yeni transferler

2018-07-21 18:02 - Spor

Tarihçilerin kutbu: Halil İnalcık

2018-07-24 15:02 - Kültür Sanat

Cumhurbaşkanı Erdoğan Afrika turuna çıkıyor

2018-07-22 19:23 - Genel

'Aşacağımız daha çok büyük tepeler var'

2018-07-28 01:17 - Dünya

Önce haber, sonra aşı

2018-07-27 21:47 - Gündem

LG K9 n11'de satışa sunuldu

2018-07-23 14:17 - Ekonomi

'Fındık fiyatı 15 lira olmalıdır'

2018-07-23 05:32 - Siyaset

İlgili Haberler

Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı 'Yarısı Bizden' kampanyasıyla ilgili soruları cevapladı

20:30 - Genel

Günün Manşetleri

Audi Brüksel fabrikası çalışanları gösteri düzenledi

15:22 - Dünya

Eskişehir'de sahipsiz köpeklerin bir kişiye saldırdığı anlar güvenlik kamerasında

15:13 - Gündem

Almanya'da taraftarlar, futbol maçında yapılan ırkçı tezahürata tepki gösterdi

15:02 - Dünya

ABD Başkanı Biden, idam bekleyen 37 federal mahkumun cezalarını müebbet hapse çevirdi

14:58 - Dünya

Diyarbakır'da bu yıl 1631 kadın "imdat" butonuna basarak yardım aldı

14:32 - Gündem