ANKARA
Fetullahçı Terör Örgütü'nün (FETÖ) gerçekleştirdiği darbe girişimi sırasında yaşananlar, bürokratik mekanizmalara verilen talimatlar, yapılan müdahaleler, Başbakanlık Koordinasyon Merkezi'nce dakika dakika kaydedilirken, darbe girişimi sırasında Çankaya Köşkü ve çevresinde verilen mücadele de güvenlik kameralarının kayıtlarına yansıdı.
AA muhabirinin edindiği bilgiye göre, FETÖ'nün 15 Temmuz'daki darbe girişimine ilişkin ilk bilgilerin alınmasıyla Başbakan Binali Yıldırım, Başbakanlık Müsteşarı Fuat Oktay ve bazı bakanları aradı. Bunun üzerine Oktay ve bazı bakanların geldiği Çankaya Köşkü'nde Başbakan Yıldırım'ın talimatıyla kriz masası oluşturuldu.
Tankların önüne yatan vatandaşlar
Darbe girişimi sırasında Çankaya Köşkü ve çevresinde yaşananlar güvenlik kameralarına yansıdı. Darbe girişiminin başlamasının ardından, FETÖ'cü askerler, ele geçirilmesi planlanan ilk yerlerden olan Başbakanlık Çankaya Köşkü'ne tanklar ve helikopterlerle saldırdı.
Çankaya Köşkü'nün Atatürk Bulvarı'na bakan 1 No'lu giriş kapısındaki güvenlik kamerasına yansıyan kayıtlarda, elinde Türk bayrağı olan bir vatandaşın önce bayrağı sallayarak, daha sonra da yola yatarak, tank ve zırhlı araçların geçişine engel olmaya çalıştığı görüldü.
Darbecilerin tanklarla köşkü işgal etmeye hazırlandığını duyan vatandaşların tank ve zırhlı araçların geçişini zorlaştırmak için köşkün çevresinde bulunan caddelere araçlarını park ettikleri de kayıtlara yansıdı.
Vatandaşların ve taksi şoförlerinin, köşkün 3 ve 4 No'lu kapılarına gidiş istikametini araçlarıyla kapattığı dikkati çekerken, bunun üzerine tankların refüjü kullanarak geçtiği görüldü. Vatandaşlar, köşkün 5 No'lu kapısı önündeki tank ve zırhlı araçları engellemek için önce kol kola girerek yürüdü, daha sonra da yolun ortasına oturdu.
Karşılaştıkları direniş sonrasında geldikleri yöne dönmeye çalışan tank ve zırhlı araçların etrafını saran vatandaşlar ve polislerin, tankların üzerine çıkarak bazı askerlerle konuştukları görüldü. Bazı vatandaşların da araçlarıyla, kaçmaya çalışan tankların önüne geçtiği ve uzun süre takip ettikleri kameralara yansıdı.
FETÖ üyesi darbeciler tarafından kullanılan tankların Çankaya Köşkü çevresinde dolaştığı dikkat çeken görüntülerde, helikopterin açtığı ateş sonrasında köşkün önündeki caddede bekleyen vatandaşlar siper alırken, polislerin de helikopter ateşine tabanca ve otomatik silahlarla karşılık verdiği görüldü.
Vatandaşların köşk çevresinden ayrılan tankları da ellerinde Türk bayraklarıyla protesto etmeleri kameralara yansıdı.
Orgeneral Akar'ın Çankaya Köşkü'ne gelişi
Darbe girişimi sırasında rehin tutulduğu Akıncı 4. Ana Jet Üssü'nden helikopterle ayrılan Genelkurmay Başkanı Orgeneral Hulusi Akar'ın Çankaya Köşkü'ne gelişi de güvenlik kameralarının kayıtlarında yer aldı.
Görüntülere göre, helikopterle köşke gelen Orgeneral Akar, makam aracına alınarak Başbakanlık Binası'nın D kapısına getirildi. Orgeneral Akar'ın binaya girişinde yanında, daha sonra tutuklanan Tümgeneral Mehmet Dişli'nin de yer aldığı görüldü.
Başbakanlık Koordinasyon Merkezi kayıtları
Başbakanlık Müsteşarı'nın başkanlığında ve ilgili bürokratların katılımıyla, Çankaya Köşkü'nde kurulan Başbakanlık Koordinasyon Merkezi'nde FETÖ tarafından 15 Temmuz gecesi yaşanan darbe girişimi sırasında bürokratik mekanizmalara verilen tüm talimatlar, hazırlıklar ve yaşananlar kayıt altına alındı.
Dakika dakika yaşananlar
AA muhabirinin ulaştığı kayıtlar, Türkiye'nin önemli bir dönüm noktasından geçtiğini bir kez daha gösterdi. Koordinasyon Merkezi'ne gelen ilk bilgi Genelkurmay Başkanlığı yerleşkesinden silah sesi duyulduğu oldu. Saat 21.30 ile 22.00 arası Başbakanlık Kızılay binasındaki koruma personeli, Genelkurmay Başkanlığı yerleşkesinden silah seslerinin geldiğini, Koordinasyon Merkezi'ne iletti. Bu ihbar üzerine Silahlı Kuvvetler Komuta Harekat Kontrol Merkezi (SKHKM) yetkilileri arandı. Yetkililer, "Ani müdahale mangaları tarafından tatbikat yapılıyor." yanıtını verdi.
Saat 22.00-22.20 arasında Ankara'da Meclis ile Genelkurmay karargahının bulunduğu bölgede, F-16'ların alçak uçuş yapmaya başlaması üzerine tekrar SKHKM arandı ve yine aynı cevap verildi, F-16 uçaklarının hangi amaçla uçurulduğu, Genelkurmay Başkanlığına bir saldırı olup olmadığı, uçakların neden bu kadar alçaktan uçurulduğu yönündeki sorular ise yanıtsız kaldı.
Bu sırada askeri birlikler tarafından Boğaz köprülerinde yolların kesildiği haberi alındı. Gölbaşı Polis Özel Harekat Başkanlığı ile Havacılık Dairesi Başkanlığına, F-16 savaş uçakları ile askeri helikopterle hava saldırısı yapıldı. Ankara ve İstanbul'da bazı noktalarda tankların ve zırhlı personel taşıyıcıların sokağa çıktığı bilgileri de Koordinasyon Merkezi'ne ulaştı.
Silahlı müdahale talimatı
Bu bilgilerin ardından, Başbakanlık Müsteşarı Fuat Oktay başkanlığında müsteşarlık makamında, Müsteşar Yardımcısı Özer Kontoğlu, Genel Müdürler Metin Yener, Bilal Durdalı, Başbakan Başmüşaviri Cemalettin Haşimi'nin de katılımıyla, Başbakanlık Çankaya Yerleşkesi'nde Koordinasyon Merkezi oluşturuldu. Kızılay'daki binada faaliyette olan Koordinasyon Merkezi'nin ise faaliyetleri geçici olarak durduruldu, nöbetçi personel evlerine gönderildi.
Alınan bilgilerdeki tatbikat iddialarında dikkat çeken çelişkiler göz önüne alınarak, 22:10'da havadan ve karadan tüm saldırılara karşı silahlı müdahale talimatı verildi.
İçişleri Bakanlığı, tüm valilikler ile il emniyet müdürlükleri aranarak, alarma geçmeleri talimatı verildi. Başbakanlık Koruma Dairesi Başkanlığı'nda, tüm personel göreve çağrıldı, personele, ilave güvenlik önlemleri almaları, izinsiz geçişlere engel ve silahlı müdahalelere hazır olmaları, zırhlı araçlar dahil yardım talebinde bulunulması talimatı iletildi.
Tüm polislere silahlı olarak görev yapma çağrısında bulunuldu ve Ankara ile İstanbul başta olmak üzere, kritik kamu binalarına girmeye çalışan her türlü unsura silahlı müdahale yetkisi verildi.
Bu arada Genelkurmay Başkanı Orgeneral Hulusi Akar başta olmak üzere, kuvvet komutanları ile MİT Müsteşarı Hakan Fidan'a ulaşılmaya çalışıldığı ancak cevap alınamadığı da kayıtlarda yer aldı.
Genelkurmay Başkanlığı çevresinde silah sesleri duyulduğu ve komuta kademesinin rehin alındığı yönündeki bilgilerin kamuoyuna yansıması üzerine, saat 22.30-23.00 arasında bakanlar, Çankaya Yerleşkesi'ne intikal etmeye başladı. Saat 22.45 itibarıyla Çankaya Köşkü üzerinde uçan dronlara (3 veya 4) uzun namlulu silahlarla ateş edildi. Dezenformasyonların yayılması ve provokasyon ihtimali nedeniyle Twitter, Facebook, Youtube ve benzeri sosyal medyaya yönelik kısa süreli uygulama yapılması kararı alındı.Başbakanlık Müsteşarı Fuat Oktay'ın talimatıyla, Başbakan Binali Yıldırım'ın televizyon yayınına bağlanması için temaslar kuruldu. İlk olarak saat 22.56'da TRT ile temas kuruldu ancak TRT'nin yayına bağlanamaması üzerine, saat 22.59'da NTV ile temasa geçildi. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Başbakan Binali Yıldırım, bakanlar, siyasi parti liderlerinin darbeye karşı açıklama yapmalarının uygun olacağı görüşü üzerine bu yönde çaba sarf edildi. Ayrıca TBMM'nin açık tutulması gerektiğine karar verilerek, TBMM Başkanı İsmail Kahraman, beraberindeki heyetle TBMM'ye geçti. Diyarbakır, Hakkari, Şırnak, Siirt gibi illerin valileri aranarak, muhtemel hareketlenmelere karşı tedbir almaları istendi.
"Bu bir kalkışmadır, buna izin vermeyeceğiz" açıklaması
Saat 23.05'te Başbakan Binali Yıldırım, NTV'ye bağlanarak, "Bu bir kalkışmadır, buna izin vermeyeceğiz." açıklamasını yaptı. Saat 23.00 ile 23.30 arasında Yenimahalle'de bulunan MİT yerleşkesine helikopterle saldırı düzenlenmesi üzerine çatışma çıktı. Meclis çevresinde askeri helikopter uçmaya başlaması, Genelkurmay Kavşağı'na çıkan yolların polis tarafından tutulması, Ankara Büyükşehir Belediyesi Başkanı Melih Gökçek'e belediye araçları ve iş makineleri ile kritik kamu binaları giriş ve çıkışlarının kapatılması, tank ve zırhlı araç girişinin önlenmesi talimatı verildi.
TRT'nin işgali
Bir grup asker tarafından TRT Oran Yerleşkesi'ne yapılan işgal de Başbakanlık Koordinasyon Merkezi kayıtlarında yer aldı. TRT Yerleşkesi'ne giriş ve çıkışları engellemekle görevli polis ekibini aşan darbe girişimcileri, daha sonra TRT binasını işgal etti. Saat 23.50'de TRT spikerine zorla Yurtta Sulh Konseyi'nin bildirisi okutuldu. Aynı dakikalarda Genelkurmay Başkanlığı internet sitesinde de Yurtta Sulh Konseyi'nin bildirisi yayınlandı. TÜRKSAT Genel Müdürlüğü aranarak, TRT yayınlarının iletiminin durdurulması talimatı verildi, digitürk, d-smart gibi paketler dahil, tüm TRT yayınlarının iletiminin engellenmesi istendi, internet ortamında yayın yapan platformlardan TRT yayınlarının durdurulması için işlem başlatıldı.Genelkurmay Başkanlığı, kuvvet komutanlıkları başta olmak üzere, askeri tesislerin internet sitelerine erişim engeli getirilmesi için adım atıldı.TRT'nin işgalden kurtulması için, vatandaşların yerleşkeye yönlendirilmesi, polisin takviye edilmesi kararlaştırıldı.
Vatandaş sokaklara çağrıldı
Saat 23.00-00.00 arasında da Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ile Başbakan Binali Yıldırım, vatandaşları, darbe teşebbüsünü protesto için meydanlara davet etti. Bu dakikalarda meydanlara çıkmak için AK Parti teşkilatlarının SMS yoluyla uyarılabileceği, camilerde ezan veya sela okutturulabileceği, belediye başkanlarından da destek alınabileceği değerlendirildi ve bunun için hazırlıklara başlandı.
AK Parti Genel Merkezi'nden tüm teşkilata, "Sokaklara çıkmak için mesaj göndermeye hazır olun." talimatı verildi.
Diyanet İşleri Başkanlığı ve bazı müftüler aranarak, sela veya ezan okunmaya başlanması için hazırlık yapmaları ve müftülerden, imamları hazır tutmaları istendi.Saat 23.55'te İstanbul Atatürk Havalimanı'nda darbe girişiminde bulunanlar tarafından uçuş kontrol kulesine el konuldu ve uçuş trafiği durduruldu.Başbakanlık Müsteşarı Fuat Oktay'ın talimatı ile uluslararası basına darbe girişimine dair ilk bilgilendirme saat 00.18 ile 00.30 arasında yapıldı.Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın, CNN Türk canlı yayınına bağlanarak, halka sokağa çıkma ve darbe girişimine karşı direnme çağrısında bulunmasının ardından, yurdun tamamında halk darbe girişimine direnmek üzere, meydanlara akın etti. Darbe girişimine muhalefet partileri de tepki gösterdi, ilk olarak MHP Genel Başkanı Devlet Bahçeli, ardından CHP Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu, darbe girişimine karşı açıklamalarda bulundu.Saat 01.00'de Koordinasyon Merkezine, Atatürk Bulvarı, Hoşdere Caddesi ve Genelkurmay civarında 6 tankın araçları ezerek ilerlediği, Genelkurmay çevresinde ve karargah içinde çatışma çıktığı, Ankara Emniyet Müdürlüğüne uçak, helikopter ve tankla atış yapıldığı bilgisi geldi.
Kuvvet komutanlarından "Darbeye karşıyız" açıklamaları
Saat 01.28'de ise Deniz Kuvvetleri Komutanı Oramiral Bülent Bostanoğlu, "Komuta kademesi olarak bu girişimi kesinlikle kabul etmiyoruz." açıklamanda bulundu.
Ardından, Genelkurmay Özel Kuvvetler Komutanı Tümgeneral Zekai Aksakallı, "Eşkiyalar başarılı olamayacaklar." dedi.Saat 01.40'da Atatürk Bulvarı ve Çankaya Köşk'ü üzerinden beş nolu giriş kapısı önüne ateş ederek, 5 zırhlı araç yaklaştı. Silah kullanılarak karşılık verildi ve 100 kişilik bir vatandaş grubunun da desteği ile püskürtüldü. Saat 02.00'de ise Diyanet İşleri Başkanı Mehmet Görmez, minarelerden sela okunması çağrısında bulundu.
"Darbe püskürtüldü" açıklaması
Saat 02.30'u gösterdiğinde MİT Basın Danışmanı Nuh Yılmaz, "Darbe püskürtüldü" açıklamasını yaptı.
Saat 02.40'da ise TBMM'ye savaş uçağı tarafından iki bomba atıldı.Saat 02.55'te TRT'yi basan askerlerin halk ve polis tarafından püskürtülmesinin ardından, TRT Genel Müdürü Şenol Göka, bildirinin silah zoru altında TSK adına okutulduğu ve çok zor saatler geçirdikleri yönünde açıklamada bulundu. TRT Yerleşkesi'ne toplanan vatandaşlar, burada darbe girişimini protesto etti. Diğer kanallarda işgal ihtimali üzerine tedbirler artırıldı ve işgal edilen CNN Türk binasında darbe karşıtı protestoların güçlendirilmesi istendi. Saat 03.22'den itibaren Meclis sabaha kadar sürecek şekilde, aralıklarla yeniden bombalanmaya başlandı.Saat 03.39'da Ankara İl Emniyet Müdürlüğü ikinci kez savaş uçağı ve helikopterler tarafından vuruldu.
Erdoğan, İstanbul Atatürk Havalimanı'nda konuştu
Marmaris'te kaldığı otelden ayrıldıktan sonra İstanbul Atatürk Havalimanı'na gelen Cumhurbaşkanı Erdoğan, saat 04.00'de basın mensuplarının karşısına çıktı. Saat 04.12'de Meclis, bir kez daha vuruldu ve Genelkurmay Başkanlığı çevresindeki askeri helikopterden halka ateş açıldı.Saat 05.40'da Boğaziçi Köprüsü'nde top atışı yapılması nedeniyle, bir TOMA alev aldı.
Teslim olmalar başladı
Bir yandan saldırılar sürerken, saat 05.45'te Harbiye'deki TRT İstanbul Radyosu'nu basan askerlerin teslim olduğu bilgisi verildi.Saat 06.01'de İstanbul Boğazı, deniz ulaşımına kapatıldı.
Saat 06.23'te Beştepe'deki Cumhurbaşkanlığı Külliyesi'ne bomba atıldı. Saat 06.40'da Boğaziçi Köprüsü'ndeki askerler, teslim oldu.
Saat 06.50'de Genelkurmay Başkanlığı'na vekaleten 1. Ordu Komutanı Orgeneral Ümit Dündar getirildi.
Saat 07.15'te Çerkezköy'deki 3. Zırhlı Tugay'dan İstanbul'a 15 tank sevk edildi. Saat 07.24'te Malatya'daki 2. Ordu Komutanlığı önünde silahlı çatışma çıktı, İstanbul'da Marmaray seferleri durduruldu.Saat 07.45'te Genelkurmay'dan çıkan tanktan barikat için yolda park eden kamyonlara ateş açıldı. Aynı dakikalarda, Güvercinlik Kara Havacılık Okulu'na jandarma ve polis tarafından operasyon yapılması istendi. Operasyona destek amacıyla vatandaşlar ve belediye iş makineleri alana yönlendirildi. Buradaki darbe yanlısı askerler, helikopterler ile Akıncı Üssü'ne geçti.Saat 08.00 olduğunda ise Ankara Kazan'daki Akıncı Ana Jet Üssü'nden uçakların kalkmasını engellemek için, üssün yakıt ikmal borularının vanaları kapatıldı, elektrik, internet, telefon, suları kesildi. Vatandaşların, polislerin ve belediye iş makinelerinin buraya yönlendirilmesi sağlandı. Bunun üzerine Ankara Kazan'daki Akıncı Üssü'nden uçakların kalkmasını engellemek isteyen vatandaşlara yaylım ateşi açıldı ve 5 kişi şehit oldu, 40 kişi de yaralandı.
Türkiye, 12.15'te rahat bir nefes aldı
Saat 08.32'de Genelkurmay Başkanı Orgeneral Hulusi Akar, götürüldüğü Akıncılar'daki 4. Ana Jet Üs Komutanlığından alınarak, Başbakanlığa getirildi. Bu olaydan 4 dakika sonra ise Jandarma Genel Komutanlığı, Emniyet Özel Harekat polislerince ele geçirildi, karargahtaki Fetullahçı Terör Örgütü'ne mensup askerler etkisiz hale getirildi.Saat 09.19'da Antalya, Niğde ve çeşitli illerden özel harekat polisleri başkente sevk edildi. Saat 09.40'da Genelkurmay Başkanlığından çıkan 200'e yakın silahsız er ve erbaş polise teslim oldu. Bu dakikalarda darbe girişimiyle ilgili başlatılan soruşturmalar kapsamında, ülke genelinde gözaltına alınan FETÖ üyesi sayısı bin 563'e ulaştı. Saat 11.00'i gösterdiğinde de Genelkurmay Başkan vekilliğine getirilen Orgeneral Ümit Dündar, basın açıklaması yaptı.Saat 12.15'te ise Başbakan Binali Yıldırım, yanına Genelkurmay Başkanı Orgeneral Akar'ı da alarak, Çankaya Köşkü'nde basın karşısına çıktı ve darbe girişiminin başarısız olduğunu açıkladı.
Uluslararası basına verilen mesajlar
Uluslararası basın mensuplarına da saat 05.00'ten itibaren şu mesajlar verildi:
"Bu gece Türk demokrasisine bir saldırı yaşanmıştır ve darbe girişimi olmuştur, darbe girişimi, ordu içindeki bir grubun kalkışmasıdır. İlk tahminimiz bu grubun FETÖ olduğu yönündedir. Kesinlikle ordunun emir-komuta zinciri içinde gerçekleşmemiştir. Yaptıkları açıklamalar bundan dolayı geçersizdir ve Türk ordusunu temsil etmemektedir. Ordu içinde aktif görevde olan birçok komutan, TV yayınları ile meşru hükümetin yanında olduklarını açıklıyorlar peş peşe. Birçok noktada kontrol, demokrasi yanlısı güçlerde. Tahminimiz 24 saat içinde tam kontrolün demokrasi yanlısı güçlerin eline geçeceği şeklindedir. Dünyaya çağrımız, Türk halkıyla dayanışma içinde olduklarını göstermeleridir. Seçimle işbaşına gelmiş Cumhurbaşkanı ve hükümetimiz görevlerinin başındadır ve hiçbir şekilde demokrasinin altını oyma girişimlerine boyun eğilmeyecektir. Darbeciler en ağır şekilde bu yaptıklarının hesabını verecekler."
dikGAZETE.com