İSTANBUL (AA) - Müstakil Sanayici ve İşadamları Derneği'nden (MÜSİAD) yapılan açıklamada, alışveriş merkezlerindeki (AVM) dükkan kiraları konusunda hükümetin yeni bir düzenlemesi yapması gerektiği belirtilerek, "Sektörün canlanması ve mevcut durumun düzeltilmesi adına, orta vadede dövizle kiralama yapılmasının kaldırılmasını öneriyoruz. Kısa vadede ise döviz kurunun orantısız yükselmesine karşı belirli bir oranda sabitleme yapılması gerektiğini düşünüyoruz." denildi.
MÜSİAD Perakende Sektör Kurulu Başkanı Adil Temizerler ile Perakende Sektör Meclisi Başkanı Ali Gökhan Er, AVM kira şartlarına ilişkin ortak bir açıklama yaptı.
AVM'lerin Türkiye’nin vazgeçilmez bir gerçeği konumunda yer aldığına dikkat çekilen açıklamada, rekabetin oldukça acımasız gerçekleştiği günümüzde, dünyada ve Türkiye’de yaşanan siyasi ve ekonomik gelişmelere de paralel olarak işletmelerin kar marjlarının düştüğü ifade edildi.
Bir işletmenin en önemli gider kalemini kiranın oluşturduğu aktarılan açıklamada, "AVM’lerin hepsinde kira işlemleri döviz üzerinden gerçekleştiriliyor. Dövizdeki öngörülemeyen yüksek dalgalanmalar ise işletmelere büyük bir darbe vuruyor. Kira giderlerindeki artış, şirketlerin doğrudan kar marjlarına yansıyarak zarar etmelerine yol açıyor." değerlendirmesinde bulunuldu.
- "AVM’lere alternatif aranıyor"
Açıklamada, şunlar kaydedildi:
"Bu noktada AVM yatırımcıları 'döviz üzerinden borçlu olduklarını, bu nedenle kiracılara yönelik herhangi bir yapılandırmada zarar edeceklerini' belirterek, döviz üzerinden kira alınmaması konusunda duyarsız kalıyor. Birçok sektörden işletmenin, döviz üzerinden borçlu olduğunu ve Türk lirası endeksli çalışmalarına rağmen dövizdeki dalgalanmaları fiyatlarına dengeli yansıtarak ayakta kalmaya çalıştıklarını belirtmeliyiz. Tüm bunlara rağmen AVM yatırımcıları, piyasa şartlarına göre makul bir düzenleme yapılması konusunda kayıtsız kalıyor. AVM’ler, kiracılarının kirada indirim talebini 'sırada bekleyenler var', 'prensip' gibi cümlelerle geri çeviriyor. Akabinde mağaza aylarca boş kalıyor. Son aşamada AVM sahibi, kiracısının istediği indirimin çok altında kiralama yapmak zorunda kalıyor. Bu durum, vergi ve istihdam konusunda ülke ekonomisini olumsuz yönde etkiliyor."
MÜSİAD açıklamasında, AVM’lerin özellikle Anadolu’da geleneksel perakendeyi zarara uğrattığına işaret edilerek, başlangıçta özellikle istihdamın artmasına katkı sağlayan AVM’lerin şu anda işsizliğe yol açtığı bildirildi.
Türkiye’de ihtiyacın çok üstünde AVM yapıldığı savunulan açıklamada, "Kötü yönetilen AVM’ler de bu durumu olumsuz hale getiren bir diğer etmen olarak nitelendirilebilir. Günümüzde birçok perakende firması, AVM’lere karşı alternatif arayışına girmeye başladı. AVM’lerde mağazalaşmaya durdurup, mevcut AVM’lerden çıkış yolunu arayan birçok firmayla karşı karşıyayız. Bu noktada caddede kiralama yapmak, hem kanunlar nezdinde hem de şartlar açısından daha rahat bir durum ortaya koyuyor." görüşleri aktarıldı.
Açıklamada, perakende sektörüne ilişkin çıkarılan son yasada "AVM’lerde yüzde 5 oranında yerel firmalara yer açılması" konusu kanunlaştırılmasına rağmen, AVM’lerin çoğunun bu yasayı dikkate almadığı kaydedildi.
- "Orta vadede dövizle kiralama yapılmasının kaldırılmasını öneriyoruz"
Tüm Perakende ve Alışveriş Merkezleri Federasyonu’nun (TAMPF) verilerine göre, 2018 yılında Türkiye’nin perakende sektöründeki ciro hedefinin 880 milyar dolar olarak öngörüldüğüne değinilen açıklamada, şu ifadelere yer verildi:
"Bunun yüzde 67’si geleneksel perakende, yüzde 33’ü organize perakende olarak ayrılıyor. Toplamda yaklaşık 3,5 milyon kayıtlı çalışan var. Bunun 850 bini organize perakendede çalışıyor. Yani organize olmayan, geleneksel perakendede 2 milyon 650 bin kişilik istihdam ve 2,36 trilyon lira (590 milyar dolar) ciro var. Bunların bir kısmı kendi bölgelerinde organize perakende firmalarından çok daha başarılı. Bu kadar büyük potansiyelin doğru değerlendirilmesi gerekiyor. Başarılı firmaların kurumsal olabilmeleri ve organize perakendeyi öğrenebilmeleri için AVM’ler bir fırsat. Ama AVM yatırımcıları çoğu zaman doğru açıdan bakamadıkları için bu firmaları göz ardı ediyor."
"Cumhurbaşkanımız sayın Recep Tayyip Erdoğan’ın döviz ve faizle ilgili görüşlerini sonuna kadar destekliyoruz" denilen açıklamada, "AVM’lerdeki dükkan kiraları konusunda, hükümetin yeni bir düzenlemesi yapması gerektiğinin elzem olduğunu düşünüyoruz. Sektörün canlanması ve mevcut durumun düzeltilmesi adına, orta vadede dövizle kiralama yapılmasının kaldırılmasını öneriyoruz. Kısa vadede ise döviz kurunun orantısız yükselmesine karşı belirli bir oranda sabitleme yapılması gerektiğini düşünüyoruz." yorumu yapıldı.
Açıklamada, "Dünyadaki sektör temsilcileri ile daha iyi rekabet edebilmek adına perakendedeki gücümüzü parlatmamız gerekiyor. Bunun için geleneksel perakendeye değer verilmesi gerekiyor. Tabi ki dünyayla rekabet edebilmemiz için kurumsal ve organize perakendemizin güçlü olması gerekiyor. Bunun da temelinde perakende zincirlerinin sayısının artması yatıyor. Bu sayının artması ise kaliteli ürün ve hizmet veren firmaların önünün açılmasıyla mümkün olacaktır." değerlendirmesinde bulunuldu.