Üzüm üreticilerinin en büyük sorunlarından biri olan salkım güvesi; hem ürün kayıplara hem de kalitenin bozulmasına neden oluyor. Salkım güvesinin yoğun olduğu yıllarda üzümde ürün kayıpları neredeyse yüzde 20’lere kadar ulaşıyor. Ayrıca salkım güvesi tarafından bozulan üzümlerden akan şekerli sular ise kurşuni küfe dönüşerek ürünlerde daha fazla kalite kayıplara neden oluyor. Üzüm üreticilerinin neredeyse tamamı salkım güvesine karşı kimyasal ilaçlar kullanarak mücadele ediyor. Kullanılan kimyasal ilaçlar ise üzümde kalıntıya neden olduğundan ihracatta büyük sorunlara yol açıyor.
Tarımda kimyasal ilaçlamaya karşı biyolojik çözüm Manisa’nın Saruhanlı ilçesinde faaliyet gösteren Özgür Tarım Ürünleri A.Ş., üzüm salkımlarına ciddi zarar veren salkım güvesine karşı kimyasal ilaçlar yerine avcı böceklerle mücadele başlattı. Firma, Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğü’ne bağlı Adana Biyolojik Mücadele Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü ve Dilbaz Gıda Tarım Ürünleri ile işbirliği yaparak, buralardan biyolojik mücadelede faydalı bir arıcık olan ‘Trichogramma evanescens’i temin etti. Bu faydalı arıcılığı bağlarına salan firma, bu sayede doğada zararlı olan canlıları tamamen yok etmeden ekolojik dengeyi koruyucu, onarıcı ve destekleyici önlemler almaya başladı. Firma, faydalı arıcıkları kullandığı bir üzüm bağında yüzde 100 başarı yakaladı.
Henüz Bakanlık onayı yok Salkım güvesine karşı kullanılan bu biyolojik yöntem henüz Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı tarafından ruhsatlandırılmadığı için firma tarafından bu yöntem deneme aşamasında yürütülüyor. Firma şimdi ise Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı tarafından bu yöntemin ruhsatlandırılarak desteklenmesini istiyor.
Avcı böcekler iş başında Avcı böceklerle ilgili bilgilendirme yapan Özgür Tarım Ürünleri A.Ş. Proje Müdürü Ali Altun, “Kuru üzüm ihracatında yaşadığımız ilaç kalıntısından dolayı bu yıl bağlarımızda deneme olarak faydalı böcek salınımına başladık. Salkım güvesi zehri kullanmadan bağlarda faydalı böcek salınımı yaparak yumurtaları parazitliyor” dedi.
Kalıntı sorununa doğal çözüm Böcekler sayesinde kimyasal ilaçlama yapılmayacağından dolayı ihracatın önündeki engel olan kalıntı sorununun da ortadan kalkacağını ifade eden Altun, “Kalıntısız üzüm üretebilmek, Avrupa’da ismi kötüye çıkan Türk üzümünün ismini temize çıkarmak anlamına geliyor. Bu sayede ihracatın önündeki engeller de kalkacak. Eskisi gibi dünyanın en kaliteli üzümünü üretip, en temiz üzümünü satan bir ülke konumuna geleceğiz. Bu mücadelede başarılı da olduk. İlk denediğimiz bağda hem de yüzde 100 başarı sağlandı. Ancak bazı bölgelerde başarı yüzde 80’lere düşebilir” dedi.
Özgür Tarım Ürünleri A.Ş. Proje Danışmanı Tankut Cinbaz ise, “Bu faydalı böcekleri bağa eşit miktarda dağıttığımız zaman dönümüne 5 tane kutu asmamız yeterli olacak. Sezon boyunca yaklaşık 10 salınım yaptık. Böylece salkım güvesini hiçbir şekilde kimyasal kullanmadan kalıntısız ürün elde edip yurt dışına ihracat yapıyoruz” dedi.
İhracat bir ara durmuştu 2015 yılında üzümde klorprifos etil nedeniyle ihracatın durma noktasına geldiğini sözlerine ekleyen Altun, “Piyasada ticari ismiyle Dursban 4 olarak bilinen bağın aspirini olarak satılan ilaç grubuydu. Salkım güvesine karşı kullandığımız ilaçtı. Bu ilaç yasaklandı ve mrl değeri 0,5’lerden 0,01’lere düşürüldü. Bizim ihracatımız durdu. Biz de bunları yaşamayalım diye, kalıntısız ürün üretelim diye, daha sağlıklı gıda tüketelim diye öncelikli mücadeleyi biyolojik mücadele, kültürel önlemlerle yapıp dünyanın tüm ülkelerine bunu pazarlamaya çalışıyoruz. İhracat bir ara tamamiyle durma noktasına geldi. Avrupa Birliği klorprifos etil istemediğini söyledi. Daha sonra Brüksel’deki toplantılarda İngiltere bu değeri 0,02’lere çekti. Bunun sayesinde şu an elimizdeki 2015 grupları satabilir hale geldik” diye konuştu.
“Kimyasal ilaç kullanımının minimuma inmesini istiyoruz” Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı’na çağrıda bulunan Özgür Tarım Ürünleri A.Ş. Proje Danışmanı Tankut Cinbaz, “Bizim beklentimiz bakanlığın bu tür preparatları ruhsatlaması. Bu sebepten dolayı üreticilerinin destek alarak bu tür ürünlerin yayılmasını istiyoruz. Bu sebeple kimyasal ilaç kullanımının minimuma inmesini istiyoruz” dedi.
Salkım güvesinin neden olduğu zararları anlatan Cinbaz, “Salkım güvesi yıllara göre değişir ancak yüzde 20 yüzde 30’lara kadar zararı çıktığı yıllar olmuştur. Salkım güvesinin ikincil zararları da var. Salkım güvesinin larvası taneyi deldikten sonra tatlı su aşağı iner. Böyleci mantarlar oluşur. Bu da kurşuni küfe çevirir. Bu sebepten dolayı da kuru üzümde kalite kayıplarına neden olur” diye konuştu.
Cinbaz ayrıca kullanılan yöntemle ilgili olarak ekolojik dengenin sağlanmasının hedeflendiğini belirterek, “Buradaki amacımız faydalı organizmayı kullanarak dengeyi kurmak. Zararlıyı tamamen 0’a indiremezsiniz bu sefer faydalılar da ölecek. O yüzden dengeyi sağlayabilmek” diye konuştu. Cinbaz ayrıca yararlı böceklerin dönüm başına 50 lira gibi bir maliyetinin olduğunu belirtti.
Aykut Yeniçağ
dikGAZETE.com