İstanbul
ABD ile Çin arasında devam eden ticaret savaşları Asya ile ABD'nin ticaret hacminde azalmaya neden olurken, bazı Asya ülkeleri bu durumu avantaja çeviriyor.
ABD Nüfus Sayım Bürosu verilerine göre, ABD'nin, Asya kıtasındaki ticaretinin yüzde 82,5'ini oluşturan ilk 10 ticari ortağı ile dış ticaret rakamlarında önemli değişiklikler yaşandı. ABD'nin kıta ile olan ticaret hacmi, 2019'un ilk 4 ayında 2018'in aynı dönemine göre yüzde 2,5 azalırken, Asya ülkelerinin ABD'ye verdiği dış ticaret fazlası da yüzde 1,4 geriledi.
ABD'nin Çin'den ithal ettiği ürünlere tarife uygulamaya başlamasıyla bazı Asya ülkeleri, ABD ile olan ticaretlerinde önemli artışlar kaydetti. Söz konusu ülkelerin başında Güney Kore ve Vietnam geliyor.
Bu yılın ilk 4 ayında ABD'ye verdiği dış ticaret fazlasında Güney Kore yüzde 52,6, Vietnam da 43,5'lik artış yaşadı.
Ocak-nisan döneminde ihracatını yüzde 38,3 ile en çok Vietnam artırırken, Vietnam'ı, yüzde 17,1 ile Güney Kore ve yüzde 12,5 ile Hindistan takip etti. Söz konusu ülkeler arasında ABD'den ithalatını en çok artıran ülke ise yüzde 17,5 ile Hindistan oldu.
Şirketler, üretim merkezlerini farklı ülkelere kaydırmaya başladı
Tarifelere maruz kalmak istemeyen şirketler, üretim merkezlerini farklı ülkelere kaydırmaya başladı.
ABD için Çin'den ithal edildiği takdirde pahalı tarife uygulanacak bazı ürünler, diğer Asya ülkelerinden talep edilemeye başlandı. ABD'nin Vietnam ve Güney Kore gibi ülkelerle ticaretinde bu ürünler bazında önemli bir artış yaşandı.
ABD Başkanı Donald Trump, 13 Mayıs'ta Twitter hesabından yaptığı açıklamada, "Tarife uygulanan birçok şirket, Çin'i Vietnam gibi ülkelere gitmek için terk ediyor. Çin bu yüzden bir anlaşma yapmayı çok istiyor." ifadelerini kullanmıştı.
ABD, kur manipülasyonuna dair kriterleri değiştirdi
Her ne kadar işler iyi gidiyor görünse de ABD'nin Vietnam'a verdiği dış ticaret açığındaki hızlı artış, ticaret savaşlarında yeni bir cephenin açılması riskini de barındırıyor.
ABD Maliye Bakanlığı, mayıs ayında yayımladığı raporda, ABD'nin büyük ticari partnerlerinin makroekonomi ve kur politikalarını değerlendirdi. Raporun yayımlanmasıyla ABD'nin, dış ticaret açığı ve tek taraflı kur manipülasyonlarını gözlemleyeceği ticari partner sayısının artırılacağı belirtildi.
Bir ülkenin kur manipülasyonu yapıp yapmadığına dair kriterlerin de değiştirildiği aktarılan raporda, herhangi bir kriterin aşılması durumunda bakanlığın o ülkenin ekonomi politikalarını gözlem altına alabileceği kaydedildi.
Daha önce 12. sıradaki ticaret açığı verilen ülke, kur manipülasyonu için sınır kabul edilirken, raporla birlikte 40 milyar dolar açık verilen ülkenin gözlem altına alınacağı bildirildi.
Önceki kıstaslarda yüzde 3 ve üzeri cari fazla veren ülkelerin, para birimlerini devalüe ettikleri varsayılabilirken, bu oran yeni raporla yüzde 2 seviyesine indirildi. Son olarak, 12 aylık periyot içinde 6 aydan fazla döviz alımı yaparak dolar karşında yerli paranın değerini düşüren ve miktarı o ülkenin milli gelirinin yüzde 2'sini aşan ülkeler de bu gruba dahil edilecek. Söz konusu rakam, önceki uygulamada son 12 ayın 8 ayında döviz alımı yapıldığı takdirde dikkate alınıyordu.
ABD ile Vietnam arasındaki ikili ticaret 2018’de 62 milyar dolara ulaşırken, Vietnam 39,5 milyar dolar ticaret fazlası verdi. Böylece yıllıklandırılmış dış ticaret fazlası, yüzde 15 artışla 45 milyar dolara yükseldi.
ABD'nin Vietnam'dan yaptığı ithalat 2015'te ABD milli gelirinin yüzde 0,15'i civarında seyrederken, söz konusu oran geçen yılın sonunda yüzde 0,25 seviyesine yükseldi. ABD'nin en çok dış ticaret açığı verdiği ülkeler arasında 6. sırada bulunan Vietnam, İtalya ve Hindistan gibi ülkeleri de geride bıraktı.
Vietnam, kur manipülatörü olmaya çok yakın
ABD Maliye Bakanlığı raporunda, Vietnam'ın, ABD ile ticarette 40 milyar dolar civarında dış ticaret fazlası verdiği ve cari fazlasının yüzde 5 seviyesinin üzerinde bulunduğu belirtildi.
Raporda, 2016'da değiştirilen kur rejimiyle daha serbest bir kur rejimine geçen Vietnam'ın, para birimi dong üzerindeki operasyonlarının anlaşılır karşılandığı, 2018'de dongu belirlenen aralıkta tutmak için piyasadan toplanan döviz tutarının milli gelirin yüzde 1,7'sine denk geldiği kaydedildi. Böylece Vietnam, kur manipülatörü sayılması için ABD'ye göre, gerekli üç kriterden ikisini tutturmuş oldu.
Vietnam'ın, Çin'e yakınlığı ve Çin'in sağladığı jeopolitik üretim merkezi potansiyelini taşıması nedeniyle yüksek oranda doğrudan dış yatırım çektiği belirtiliyor.
Vietnam Planlama ve Yatırım Bakanlığından yapılan açıklamaya göre, 20 Nisan 2019 öncesi bir takvim yılı içinde yapılan doğrudan yabancı yatırım miktarı bir önceki döneme göre yüzde 81 artarak 14 milyar 590 milyon dolara çıktı.
Yapılan yatırımların ihracat bazlı olduğu, bu nedenle Vietnam'ın para biriminin dikkatli bir şekilde kontrol altında tutulduğu kaydedildi.
Kaynak: AA
dikGAZETE.com