Samsun‘un Tekkeköy ilçesinde yer alan Tekkeköy Mağaraları Arkeoloji Vadisi, Karadeniz Bölgesi’nin en eski yerleşim yeri olarak biliniyor. Samsun’un 14 kilometre doğusunda yer alan ilçedeki Fındıcak ve Çınarlı Derelerinin suladığı vadi boyunca yükselen kaya kitlelerinde Tekkeköy Mağaraları adı verilen büyüklü küçüklü oyuk ve mağaralar MÖ. 15000 ile MÖ. 60000 yıllarına ait olduğu tahmin ediliyor. Tekkeköy Belediye Başkanı Hasan Togar, yaklaşan Kurban Bayramı öncesinde basın mensuplarına Arkeoloji Vadisi’nde kahvaltı verdi. Başkan Togar, burada yapmayı planladıkları projeler hakkında açıklamalarda bulundu.
“Arkeoloji Vadisi, Açık Alanlı Arkeoloji Müzesi olacak”
Eski dönemdeki hayatı açık alanlı bir müze yaparak canlandırmak istediklerini vurgulayan Tekkeköy Belediye Başkanı Hasan Togar, “Müzede buraya yapmayı planladığımız eski dönemleri anlatan maketler bulunuyor. En büyük hayalimiz bunları, bu alanda oluşturabilmek. İnsanlar burayı ziyaret ettiğinde, en eski dönemden günümüze kadar yaşayan buradaki insanların hayatının anlatıldığı, ‘Açık Alanlı Arkeoloji Müzesi’ yapmak istiyoruz. Bunu yapabilmek için fiziki alanımız mümkün. Alanın karşısında kalan yerleri de kamulaştırabilirsek burasını düşündüğümüz şekilde yapabiliriz. Bu tür alanların olması, şehre gelen insanların sıkılmamasını sağlar. 2015 yılında resmi olarak kuş cennetini 20 bin kişi ziyaret etmiş. Bizim mağaraların bulunduğu ‘Arkeoloji Vadisi’ni ise yerli-yabancı 180 bin insan ziyaret etmiş. Buraya gerçekten insanlar ilgi gösteriyor. Biz de buraya hem maddi hem de manevi anlamda emek harcıyoruz” dedi.
“UNESCO’ya 2. başvuruyu yapacağız”
Arkeoloji Vadisi’ni Dünya Kültür Mirası Listesi’ne sokmak için tekrar başvuru yapacaklarının altını çizen Başkan Togar, “Burası, Nuh Tufanı’ndan sonra insanoğlunun yaşamaya başladığı 3 yerleşim yerinden birisi olarak belirtiliyor. Katlı mağaralardan dolayı da katlı yaşama geçilen ilk yer olarak nitelendiriliyor. Burasının o kadar eski bir tarihi var ki gemi halatlarının bağlandığı yerlere burada rastlayabiliriz. Ama burada o alanları gezebilecek bir düzenek yok. Şimdi bunları görebilmek için ahşap yürüyüş yerleri yapmayı planlıyoruz. Burası için UNESCO’ya bir başvuru gerçekleştirmiştik. 2 bir başvuru daha yaparak burayı Dünya Kültür Mirası Listesi’ne sokmaya çalışacağız” diye konuştu.
“Buranın Türkiye’de eşi ve benzeri yok”
Bölgenin tarihi gelişim süreci hakkında bilgiler veren Tekkeköy Belediyesi Kültür Müdürü Şeref Aydın, “Bu müze uluslararası ödül aldı. Türkiye’nin en üretici 15 müzesi arasında 1. sırayı aldı. Burada eski tarihi Rum evleri bulunuyor. Bu evlerden birini aslına uygun olarak restore ederek, ‘İmitasyon Müze’ye çevirdik. 1941 yılında Tahsin Özgüç tarafından yapılan kazıda çıkartılan malzemelerin nerede olduğu bilinmediği için biz de fotoğraflar ve bilgilerinden yararlanarak, 15 arkeologla birlikte burada bulunan materyallerin imitasyonlarını yaptık. En azından burayı bir eğitim müzesi haline dönüştürdük. Burada çıkartılan malzemelerin bazılarının aslını yakın bir zamanda Ankara’da bir üniversitede bulduk. Bu malzemeleri de 22-29 Ekim tarihleri arasında yapacağımız uluslararası kongrede sergileyeceğiz. Bu bölge M.Ö. 60000 bin yılı ile eşleştiriliyor. Bu çok ciddi bir rakam. Dünyanın bütün arkeoloji müzelerini gezdik. Türkiye’deki en eski 3. insan yerleşkesi burası. Ayrıca da burası Karadeniz’in en eski insan yerleşkesi olarak belirtiliyor. Arkeologlar ve bilim adamlarının tabiriyle burasının diğer yerlerden farklı bir özelliği var. Burada 17 katman yer alıyor. Türkiye’de başka böyle bir yer yok. Paleolitik, Mezolitik, Neolitik, Kalkolitik, İlk Tunç, Finike, Hitit, Helenistik, Arkaik, Danışment, Ceneviz ve Osmanlı’ya da uzanan toplam 17 katman bulunuyor. Buranın Türkiye’de eşi ve benzeri yok. Daha da yeterince kazı yapılmadığı halde bu kadar bulgu bulundu. Bunlar, yüzey hafriyat kazısı yapıldığında bulunmuş. Bunların öncesinde de Hollandalı arkeologun yaptığı araştırmada burada İlk Tunç dönemine ait mezarlar buluyor. Yerel yönetimler, sadece yol, su ve temizlik hizmeti vermekten öte var olan kültürel değerlerini hem korumak hem de turizm potansiyeli olarak değerlendirmek için vardır. Biz de belediye olarak buraya çok değer veriyoruz” şeklinde konuştu.
Dünyada bulunan ilk taraklardan birisi İmitasyon Müze’de sergileniyor
Arkeoloji Vadisi’nde bulunmuş eşyaların sergilenmesi için yapılan İmitasyon Müze’de, kendi dönemine ait en yüksek işçilikli tarağın da bulunduğunu ifade eden Şeref Aydın, “Burası askeri amaçlı bir bölge olarak kullanılıyormuş. Burada uç kaleler bulunuyormuş. Hititlerin merkezi Çorum Hattuşa’dır. Burası uç bölgesi olarak kullanmışlar. Girişte Finik kalesi merdivenleri bulunuyor. Onlar eskiden beri burada olan orijinal kale merdivenleridir. Burası bir kale, iç deniz, iç liman özelliği de taşıyor. İlk Tunç döneminde Türkiye’de ilk defa bulunan kadınlar için tarak ve saç tokaları bulunuyor. Onlar da kendi dönemlerine ait eşi bulunmayan ender materyallerdir. Bu tarak ve saç tokalarının üzerindeki işçiliğin, kendi dönemindeki en yüksek işçilik olduğu söyleniyor. Bu tarak ve saç toklarının Anadolu’da bulunan diğer tarak ve tokalardan çok üst düzey bir estetiği söyleniyor” ifadelerini kullandı.
Arkeoloji Vadisi’nden çıkartılan tarihi eşyalar Tekkeköy Belediyesi tarafından 22-29 Ekim tarihleri arasında yapılacak uluslararası kongrede sergilenecek.
Erdi Demür
dikGAZETE.com