Ar-Ge harcamaları 10 yılda 4 katına çıktı

ANKARA - AYŞENUR SAĞLAM

Türkiye'de araştırma geliştirme (Ar-Ge) faaliyetleri için yapılan harcamaların tutarı 10 yılda 3 kattan fazla arttı ve 6,9 milyar liradan 29,9 milyar liraya yükseldi. Ar-Ge harcamalarında en yüksek paya sahip ticari kesimin harcamaları bu dönemde 3 milyar liradan 17 milyar liraya çıktı.

AA muhabirinin Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verilerinden yaptığı derlemeye göre, bu dönemde mali ve mali olmayan şirketlerin Ar-Ge harcamaları yüzde 460 artışla 17 milyar liraya, kar amacı olmayan kuruluşların da dahil edildiği genel devlet harcamaları yüzde 250 artışla 2,9 milyar liraya, yükseköğretim kurumlarının Ar-Ge harcamaları ise yüzde 230 artışla 10 milyar liraya yükseldi.

Gayrisafi yurtiçi Ar-Ge harcamaları 2008-2017 döneminde yüzde 333 artarak 6,9 milyar liradan 29,9 milyar liraya çıkarken, bunun 15,2 milyar lirasını personel harcamaları, 11,6 milyar lirasını diğer cari Ar-Ge harcamaları ve 3,1 milyar lirasını yatırım harcamaları oluşturdu.

Sosyoekonomik amaçlı kamu harcamalarına bakıldığında geçen yıl "yeryüzünün keşfi ve kullanımı" yüzde 26 payla ilk sırada yer aldı. Bu alanda yapılan 740,5 milyon liralık Ar-Ge harcamasının 621,7 milyon lirasını cari harcamalar, 118,8 milyon lirasını yatırım harcamaları oluşturdu.

Yeryüzünün kabuğu ve örtüsü, denizlerin, deniz yataklarının, okyanusların, atmosferin, kutupların keşfi ve bunların kullanımı, iklimsel, meteorolojik, mineral, petrol ve doğal gaz araştırmaları ve hidroloji konularını kapsayan "yeryüzünün keşfi ve kullanımı" için yapılan harcamalar son 10 yılda yüzde 230 artış gösterdi.

Kamunun Ar-Ge harcamalarında "savunma" yüzde 19,8 ile ikinci sırada yer alırken, bu alandaki cari harcamalar 421,5 milyon lira, yatırım harcamaları ise 145,6 milyon lira olarak gerçekleşti. Savunma için yapılan Ar-Ge harcamaları 2008'de 162,1 milyon lirayken, 2017'de yüzde 250 artışla 567,1 milyon liraya yükseldi.

Sosyoekonomik amaçlı kamu Ar-Ge harcamalarında tarım yüzde 16, endüstriyel üretim ve teknoloji sektörü yüzde 7,6 paya sahip oldu. Bu alanda en düşük harcama yüzde 0,07 ile kültür, eğlence, din ve kitle iletişim sektöründe yapıldı.

Ar-Ge alanına göre yükseköğretim harcamaları incelendiğinde, geçen yıl sağlık bilimleri yüzde 33,2 ile en fazla harcamanın yapıldığı alan olarak dikkati çekti. Bu alanı yüzde 23,4 ile sosyal bilimler, yüzde 18,7 ile mühendislik bilimleri, yüzde 12,6 ile beşeri bilimler ve yüzde 8 ile doğal bilimler takip etti. Tarım bilimleri, yüzde 4 ile yükseköğretimde en düşük Ar-Ge harcamasının yapıldığı alan oldu.

Mali ve mali olmayan şirketlerin Ar-Ge harcamaları içinde ise aslan payı yüzde 58,5 ile imalat sektörünün oldu. Elektrikli teçhizat, makine ve ekipman, bilgisayar, elektronik ve optik ürün imalatı, motorlu taşıtlar ile diğer ulaşım araçlarının imalatı, kok kömürü ve rafine edilmiş petrol ürünleri imalatı bu alanda en fazla harcama yapılan alanlar olarak dikkati çekti. Bilgi ve iletişim sektörü, yüzde 28,6 ile Ar-Ge faaliyetlerine en fazla kaynak ayrılan diğer ticari sektör olurken, bu grupta en fazla harcama programlama ve danışmanlık alanında yapıldı.

TÜİK'e göre araştırma geliştirme faaliyetleri istatistikleri 2008-2017 itibarıyla şöyle:

Kaynak: AA