Taşlıçay ilçesine 9 kilometre uzaklıkta bulunan Yukarı Toklu köyünde yüz yıllar öncesine dayanan ‘Şah Bezeme’ geleneği devam ettirilerek yeni nesillere aktarılıyor. Özelilikle Terekeme (Karapapak) köylerinde devam eden bu gelenek düğünlere renk katıyor.
2014 yılında Mardin’in Nusaybin ilçesinde vatani görevi yaptığı sırada tanıştığı Kezban ile hayatını birleştiren Mücahit Karahan'ın düğününde yapılan Şah Bezeme geleneği büyük bir heyecana neden oldu. Oldukça coşkulu başlayan düğünde damat ve arkadaşları sağdıcın evinde büyük bir özveri ile hazırlanan Şah Bezemesini almaya gitti. Tekbirler ve salavatlar eşliğinde sağdıcın evinden alınan Şah Bezemesi damadın evine getirildi. Bu sırada damat ve sağdıç arkadaşlarından dayak yememek için eve doğru kaçıyor. Köylüler daha sonra düğün yerine getirilen Şah Bezemesi ile birlikte halay çekerek eğleniyor.
"Şah için kullanılacak malzemeleri gelin tarafının yengesi vermekteydi"
Köyde ikamet eden damat yakını 60 yaşındaki Turan Baydar, Şah Bezemesinin çikolata, meyve, şeker ve kuruyemişlerden oluşturulduğunu söyledi. Şah’ı herkesin yapamadığını bu işi iyi bilen kişilerin yaptığını belirten Baydar, şah yapmanın tecrübe ve emek gerektiren bir iş olduğunu vurguladı. Baydar, "Eskiden bizim düğünlerde davul ve zurna vardı. Güzel halaylar çekiliyordu. Bizim düğünlerde şah kalktığı zaman herkes şenlikle ve hep birlikte kalabalık bir şekilde gidip Şah’ı alıyorduk. Şimdiki düğünlerde orkestra çıktı, her şey bozuldu. Biz Şah Bezemesini sağdıçın evinde bezerdik. O meyveyi sağdıç alırdı. Geleneklerimizde Şah için kullanılacak malzemeleri gelin tarafının yengesi vermekteydi. Sağdıçın iç giyimini, gömleğini hepsini gelin tarafı alıyordu. Ben şu an 100 yıl öncesini söylüyorum. 60 yılda gördüğümüz gelenekler bunlardır" dedi.
"Şah Bezemesi 4 çeşit elma ağaç dalından oluşuyor"
Eskiden düğünlerin daha güzel oluğunu ve düğünlerde halayların oldukça uzun olduğunu hatırlatan Baydar, "Eskiden gelinin üstüne takı taktığın zaman gelin para ve altınlardan dolayı gözükmezdi. Şimdi takı da kalktı, geleneklerden çıktı. Eskiden gelin düğünde oynadığı zaman, damat, köylüler ve akrabalar gelinin üstüne para takarlardı. Şah Bezemesi 4 çeşit elma ağaç dalından oluşuyor. Bu 4 ağaç dalının altına tahta bırakıp dalları dik ve sağlam bir şekilde yaptıktan sonra her birinin başına bir elma bırakıyoruz. Şah Bezemesinin geri kalanına ise gofret, üzüm, şekerleme ve Türk bayrağı ile süsleriz. Türk bayrakları ile birlikte şahımızı damadın evine götürüyoruz. Damadı eve bıraktıktan sonra şahın etrafında oynuyoruz. Daha sonra şah’ı eve götürürler. Kız tarafından yenge şah’ın parasını öder, her şey orada biter" şeklinde konuştu.
Abdullah Söylemez - Ahmet Genç
Kaynak: IHA
dikGAZETE.com