Dakar
Afrika, 2020'de hem ülke hem de kıta tarihinin akışına yön veren siyaset sahnesinde yer almış 10 ismi uğurladı.
Afrika kıtası 2020'de, eski Mısır Cumhurbaşkanı Hüsnü Mübarek, Fildişi Sahili Başbakanı Amadou Gon Coulibaly, Gana'nın eski Devlet Başkanı Jerry Rawlings', "demokrasinin askeri" yakıştırması yapılan eski Mali Cumhurbaşkanı Amadou Toumani Toure'nin de aralarında bulunduğu 10 ismi kaybetti.
Hüsnü Mübarek
Mısır'ı 30 yıl demir yumrukla yöneten eski Cumhurbaşkanı Mübarek 25 Şubat'ta hayatını kaybetti.
Enver Sedat'ın suikastla öldürülmesinin ardından 14 Ekim 1981'de Mısır'ın 4'üncü Cumhurbaşkanı olan Mübarek, Mısır halkının 25 Ocak 2011'de ülkede "ekmek, özgürlük ve onur" sloganlarıyla başlattığı barışçıl gösterilerin ardından iktidarı askerlere bırakarak siyaset sahnesinden çekilmişti.
Şubat 2011'de devrilen Mübarek, yine bir şubat ayında 91 yaşında vefat etti.
Pierre Nkurunziza
Burundi Cumhurbaşkanı Pierre Nkurunziza, 9 Haziran'da kalp krizi nedeniyle yaşamını yitirdi.
55 yaşındaki Nkurunziza'nın voleybol oynadıktan sonra hastaneye kaldırıldığı belirtilmiş ancak daha sonra devlet adamının yeni tip koronavirüs (Kovid-19) nedeniyle öldüğü iddia edilmişti.
Cumhurbaşkanlığı görevine 2005'te parlamento tarafından seçilerek gelen Nkurunziza, 2010’daki seçimleri de kazanarak görevini sürdürmüştü.
Nkurunziza, iç savaş taraflarınca imzalanan Aruşa Barış Anlaşması’ndan yer alan "devlet başkanının yalnız iki kez seçilebileceğine" ilişkin maddeye rağmen 2015'te üçüncü kez devlet başkanlığı için adaylığını açıklamıştı.
Muhalefetin Nkurunziza'nın adaylığına karşı çıkmasıyla patlak veren siyasi kriz, seçim öncesi ve sonrası ülke genelinde 1000’den fazla kişinin hayatını kaybettiği şiddet olaylarına yol açmıştı.
Krizde en az 400 bin kişi de komşu ülkelere sığınmak zorunda kalmıştı. Nkurunziza, 2005'ten bu yana sürdürdüğü cumhurbaşkanlığı görevini 20 Ağustos'ta, mayıs ayında düzenlenen seçimin galibi ve partisinin adayı, yakın arkadaşı General Evarise Ndayishimiye'ye devretmeye hazırlanıyordu.
Amadou Gon Coulibaly
Fildişi Sahili Başbakanı Amadou Gon Coulibaly'nin 9 Temmuz'da yaşamını yitirmesi ülke siyasi tarihinin gidişatını değiştirdi.
Kalp rahatsızlığı nedeniyle mayısta tedavi için Fransa'ya giden Coulibaly, ülkesine döndükten birkaç gün sonra 61 yaşında hayatını kaybetti.
Fildişi Sahili'nde 31 Ekim'deki cumhurbaşkanlığı seçimlerinde, partisinin cumhurbaşkanı adayı olan Coulibaly'nin ölümü tüm siyasi planları da altüst etti.
Ülkeyi iki dönem yöneten Ouattara, üçüncü dönemine aday olmayacağını net şekilde ifade etse de Coulibaly'nin ölümünün ardından partisi RHDP'nin adayı olarak cumhurbaşkanlığı yarışına katıldı ve ilk turda yüzde 94,27 oyla seçildi.
Ouattara'nın tartışmalı üçüncü dönem adaylığı ülkede çapında birçok sokak gösterisine neden oldu ve çıkan olaylarda 87 kişi yaşamını yitirdi.
Zindzi Mandela
Güney Afrika'nın efsanevi lideri Nelson Mandela'nın kızı Zindzi Mandela 59 yaşında, 13 Temmuz'da Johannesburg'da hayatını kaybetti.
Babasının ırk ayrımına karşı verdiği mücadelenin en yakın tanıklarından olan Zindzi Mandela, 1985'te babası hapisteyken kaleme aldığı mektubu kameralar karşısında okumuş ve o görüntü hafızalara kazınmıştı.
Zindzi Mandela, 2015'te Güney Afrika'nın Kopenhag ardından Monrovia Büyükelçisi olarak görev yapmıştı. Mandela'nın üç kızından biri olan Zindzi Mandela, babasının, annesi Winnie Madikizela-Mandela'dan boşanması sonrası bir dönem ülkenin "First Lady"si olmuştu.
Pascal Lissouba
Eski Kongo Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı Pascal Lissouba, 22 Ağustos'ta Fransa'da yaşamını yitirdi. Lissouba 1992-1997 dönemlerinde cumhurbaşkanlığı görevinde bulunmuştu.
Amadou Toumani Toure
Eski Mali Cumhurbaşkanı Amadou Toumani Toure, 10 Kasım'da tedavi gördüğü İstanbul'da hayatını kaybetti. Toure için Fatih Camisi'nde Cumhurbaşkanı Yardımcısı Fuat Oktay'ın da katılımıyla cenaze töreni düzenlenmişti.
Toure, Moussa Traore'ye karşı 1991'de yapılan darbeyi yönetmiş ve ertesi yıl demokratik seçimlerle yönetimi sivillere teslim etmişti.
Askerden sivile geçen bu güç değişimi nedeniyle Toure hakkında "demokrasinin askeri" yakıştırması yapılmıştı.
Toure, 2002 ve 2007'de düzenlenen cumhurbaşkanlığı seçimini kazanarak iki dönem ülkeyi yönetmişti.
Cumhurbaşkanlığı yaptığı dönemde Mali'ye demokrasi noktasında itibar kazandıran Toure, basın özgürlüğü ve kurumsal reformlar konusunda da ciddi adımlar atmıştı.
Toure, 22 Mart 2012'de cumhurbaşkanlığı seçimine bir ay kala, 18 Ağustos'taki darbenin de komuta edildiği Kati'de askeri üsteki ayaklanma sonucu devrilmişti.
Ülkesinde "demokrasinin sembolü" haline dönüşen Toure, darbenin ardından Senegal'e sürgüne gönderilmiş ve 7 yılın ardından 2019'da ülkesine dönmüştü.
Jerry Rawlings
Eski Gana Devlet Başkanı Jerry John Rawlings, 12 Kasım'da 73 yaşında yaşamını yitirdi.
Sömürgeciliğe karşı verdiği mücadeleyle tanınan Rawlings, 1969'da Gana Hava Kuvvetlerinde eğitimini tamamlamış ve 1979'da darbeyle iktidara gelmişti.
Darbenin ardından ülkeyi 13 yıl yöneten Rawlings, 1992'de Ulusal Demokratik Kongreyi (NDC) kurmuş ve Dördüncü Cumhuriyet'in ilk başkanı olmuştu.
Rawlings, 1996'da ikinci kez seçilerek ülkeyi 4 yıl daha yönetmişti.
Anayasal kısıtlama nedeniyle iki dönem görev yapan Rawlings, 2000'de Başkan Yardımcısı John Atta Mills'in başkan adayı olmasına izin vermişti.
Muhammed Vild eş-Şeyh Abdullah
Eski Moritanya Cumhurbaşkanı Muhammed Vild eş-Şeyh Abdullah, 22 Kasım'da hayatını kaybetti. Abdullah, Mart 2007'deki seçimle başa gelmiş ancak 2008 Ağustos'ta darbeyle devrilmişti.
Mamadou Tandja
Eski Nijer Cumhurbaşkanı Mamadou Tandja, 24 Kasım'da 82 yaşında Niamey'de yaşamını yitirdi.
İlk kez 1999'da cumhurbaşkanlığı koltuğuna oturan Mamadou, ikinci dönemine de seçilerek ülkeyi 2010'a kadar yönetmişti.
Mamadou, 18 Şubat 2010'da yapılan askeri darbe sonucu devrilmişti.
Pierre Buyoya
Eski Burundi Cumhurbaşkanı Pierre Buyoya, Kovid-19 nedeniyle 18 Aralık'ta Mali'de hayatını kaybetti.
Buyoya, 1987-1993 ve 1996-2003'te ülkeyi yönetmiş ve Kasım 2020'ye kadar Afrika Birliği Mali ve Sahel Bölgesi Yüksek Temsilciliği görevini yürütmüştü. Buyoya, Mali'nin başkenti Bamako'ya defnedilmişti.
Kaynak: AA
dikGAZETE.com