WASHINGTON (AA) - ABD öncülüğündeki DEAŞ karşıtı koalisyonun aylık olarak duyurduğu ve operasyonun başladığı günden bu yana yaşanan "istemsiz" sivil kayıpları raporlarının sonuncusu iki hafta önce yayımlandı.
Buna göre DEAŞ karşıtı koalisyon, aralık ayında Suriye ve Irak'ta koalisyon saldırılarından dolayı sadece 13 sivilin hayatını kaybettiğini iddia etti. Aynı raporda, DEAŞ'a karşı operasyonların başladığı Ağustos 2014 ila Aralık 2017 arasındaki dönemde koalisyon saldırılarından kaynaklı toplam sivil kaybının da 831'e yükseldiği belirtildi.
Pentagon, 207 kaynağın sadece 6'sını "güvenilir" bulduPentagon'un, sivil kayıplar konusunda sahadan gelen raporların çok az bir kısmını "güvenilir" bulmasından dolayı sivil kayıpların sayısını düşük gösterdiği kaydedilirken, bağımsız kaynakların sivil kayıp rakamlarının büyüklüğü ise dikkat çekiyor.
Örneğin; aralık ayına ait analizinde kendisine ulaşan 218 raporun 207'sini "güvenilmez" ve sadece 6'sını "güvenilir" bulan Pentagon'un raporlarına göre bu dönemdeki sivil kayıp sayısı sadece 13 olarak gerçekleşti.
Aynı rapora göre, DEAŞ karşıtı koalisyonun Ağustos 2014-Aralık 2017 döneminde toplam 28 bin 783 saldırı gerçekleştirdiği, bu saldırılarla ilgili bin 820 sivil kayıp ihbarı yapıldığı, ancak bunlardan sadece 220'sinin "güvenilir" bulunduğu ifade edildi.
Sözcüden raporlara atıfSivil kayıpları konusunda AA muhabirinin sorusunu yanıtlayan DEAŞ karşıtı koalisyon sözcülerinden Albay Ryan Dillon ise tartışmalı noktalara girmeden, "Sivil kayıpları konusunda oldukça titiziz ve bunları düzenli olarak kamuoyuna açıklıyoruz." demekle yetindi.
Dillon, koalisyonun internet sayfasına atıf yaparak buradaki raporlarda yer alan sivil kayıp bilgilerinin ellerindeki tek bilgi olduğunu belirtti.
Bağımsız kaynaklara göre sivil kayıp çok daha yüksekÖte yandan bağımsız yerel kaynaklara dayandırılan sivil kayıp raporları hazırlayan birçok online platforma göre söz konusu iki ülkedeki sivil kayıplar Pentagon'un açıkladığından çok daha fazla.
Bu platformlardaki güncel raporlara göre, Ağustos 2014-Aralık 2017 dönemini kapsayan dilimde koalisyon kaynaklı saldırılarda Irak ve Suriye'de hayatını kaybeden sivil sayısının 6 binin üzerinde olduğu iddia ediliyor. Aynı raporlarda koalisyon kaynaklı sivil kayıplarının aralık ayında en az 30, ocak ayında ise en az 90 olduğu kaydediliyor.
Bununla birlikte bazı hava saldırılarının koalisyon mu, Rus uçakları mı, yoksa Beşşar Esed rejimi tarafından mı düzenlendiğinin net olmadığı, farklı yerel kaynakların farklı yerleri işaret ettiği de belirtiliyor.
ABD camiyi vurmuştuDEAŞ karşıtı koalisyonun sivil kayıplar konusunda sicilindeki belirsizler dikkat çekerken, çok sayıda sivilin hayatına mal olan bazı hava saldırıları halen hafızalardaki tazeliğini koruyor.
Halep kentinin batısındaki Etarib ilçesine bağlı Cina köyünde geçen yıl mart ayında bir camiye hava saldırısı düzenleyen koalisyon uçakları, camide ibadet eden en az 58 sivilin hayatını kaybetmesine neden olmuştu. ABD söz konusu hava saldırısını düzenlediklerini kabul etmiş, ancak bölgenin El Kaide'nin toplanma yeri olduğunu iddia etmişti.
ABD'nin "El Kaidecilerin toplanma alanı" olduğu iddiasıyla namaz vaktinde vurduğu camide, radikal görüşlere mesafesiyle bilinen Tebliğ cemaati mensuplarının bulunduğu ortaya çıkmıştı.
Benzer şekilde Musul'un DEAŞ'ın elinden kurtarılması sürecinde de koalisyon uçakları "yanlışlıkla" yüzlerce sivilin ölümüne neden olmuş, ABD ordusu daha sonra "sivilleri yanlışlıkla vurduklarını" kabul etmişti.
Muhabir: Hakan Çopur, Kasım İleri